Spreekwoorden
Spreekwoorden en gezegden
מענטש טראַכט, גאָט לאַכט.
Mentsch tracht, Gott lacht.Letterlijk: De mens tracht, God lacht.
Figuurlijk: De mens wikt, God beschikt.
קיינער זעט נישט זיין אייגענעם הויקער
Keiner zet nisht zayn eigenerm hoyker.
Letterlijk: Niemand kan zijn eigen bochel zien.
Betekenis: Mensen willen hun eigen fouten liever niet onder ogen komen.
אַז מען לעבט, דערלעבט מען
Az men lebt, derlebt men.
Letterlijk: Zolang men leeft, ervaart men.
Betekenis: Met ieder moment dat je leeft, doe je meer levenservaring op.
וואָס לענגער אַ בלינדער לעבט, אַלץ מער זעט ער.
Vos lenger a blinder lebt, alts mer zet er.
Letterlijk: Hoe langer een blinde leeft, hoe meer hij ziet.
Betekenis: Met ieder moment dat je leeft, doe je meer levenservaring op.
גאָט האַט באַשאַפן אַ וועלט מיט וועלטעלעך.
Got hot bashafn a velt mit veltelekh.
Letterlijk: God heeft een wereld vol met kleine wereldjes geschapen.
Betekenis: Ieder gezichtspunt is uniek.
אַ ווייַבעלע איז אַ טייַבעלע און אַ טייַוועלע
A vaybele iz a taybele un a tayvele.
Letterlijk: Een vrouw is een duifje en een duiveltje.
Betekenis: Vrouwen kunnen lief zijn, maar het kunnen soms ook valse, gemene krengen zijn.
בלוט איז נישט קײן װאַסער
Blut iz nit keyn vaser.
Letterlijk: Bloed is geen water.
Figuurlijk: Bloed is dikker dan water.
Betekenis: Familiebanden zijn erg sterk.
לעבן ווי צוויי טייַבעלעך
Lebn vi tsvey taybelekh.
Leven als twee duiven.
Betekenis: In vrede samenleven.
אַ ווויאַזשאָר טאָר ניט נעמען אַ שיין ווײַב
A voyazhor tor nit nemen a sheyn vayb.
Een rondreizend zakenman kan beter geen al te mooie vrouw kiezen.
מאַן און ווײַב זײַנען איין לײַב
Man un vayb zaynen eyn layb
Man en vrouw zullen tot één vlees zijn.
ווערטער זאָל מען װעגן און ניט צײלן.
Verter zol men vegn un nit tseyln.
Woorden moet je wegen, niet tellen.
Betekenis: Het zijn niet de mensen die het meeste praten die ook het meest zinnige zeggen. Het gaat er om wat je zegt.
אַ הונט שיקט מען ניט אין יאַטקע אַרײַן.
A hunt shikt men nit in yatke arayn.
Letterlijk: Je moet een hond niet naar de slagerij sturen.
Figuurlijk: Je moet de kat niet op het spek binden.
A shprikhvort, iz a vor vort.
Letterlijk: Een spreekwoord is een waar woord.
Betekenis: Spreekwoorden bevatten vaak een kern van waarheid.
A goldener shlisl efent ale tirn.
Letterlijk: Een gouden sleutel opent alle deuren.
Figuurlijk: Geld is een sleutel die op alle deuren past.
Betekenis: Met geld krijg je alles gedaan.
Besser a Gutter Soineh Aider a Shlecter Freint.
Letterlijk: Beter een goede vijand dan een slechte vriend.
Betekenis: Het is belangrijk om te weten wat je aan iemand hebt en waar iemand staat.
Aider me zogt arois s'vort, iz men a har; dernoch iz men a nar.
Letterlijk: Voor je een woord gezegd hebt, ben je een heer, nadat je een woord gezegd hebt, een nar.
Betekenis: Als je niets zinnigs te zeggen hebt, houd dan je mond.
Besser tsu shtarben shtai'endik aider tsu leben oif di k'ni.
Het is beter rechtop te sterven, dan te leven op je knieën.
Betekenis: Vrijheid is het hoogste goed. Vrijheid is het waard om voor te sterven.
"Te zijn of niet te zijn? Dat is de vraag.
Biti ili ne biti, to je pitanje.
"